حسین خیرفام؛ بهزاد خیرفام؛ یعقوب آژدان؛ صالح حسینی
چکیده
تحلیل و تعیین تغییرپذیری رسوبات انتقالی رودخانه در شرایط مختلف زمانی و هیدرولوژیکی از اهمیت ویژهای در علوم مهندسی هیدرولیک و هیدرولوژی برخوردار است. از طرفی اتخاذ تصمیمات مدیریتی برای مهار و کاهش انتقال رسوب در رودخانهها نیازمند به تحلیل و شناخت رفتار سامانه رودخانه در شرایط زمانی مختلف میباشد. با وجود این، اطلاعاتی کافی در ...
بیشتر
تحلیل و تعیین تغییرپذیری رسوبات انتقالی رودخانه در شرایط مختلف زمانی و هیدرولوژیکی از اهمیت ویژهای در علوم مهندسی هیدرولیک و هیدرولوژی برخوردار است. از طرفی اتخاذ تصمیمات مدیریتی برای مهار و کاهش انتقال رسوب در رودخانهها نیازمند به تحلیل و شناخت رفتار سامانه رودخانه در شرایط زمانی مختلف میباشد. با وجود این، اطلاعاتی کافی در خصوص نوع و میزان تولید رسوب آبخیزها در شرایط زمانی و هیدرولوژیکی مختلف وجود ندارد. بر همین اساس، در پژوهش حاضر تغییرپذیری زمانی بار بستر، معلق بهعنوان انواع رسوب رودخانه و نسبت بار بستر به معلق با تغییرات دبی مورد بررسی قرار گرفت. برای انجام پژوهش، دادههای بار بستر و معلق (گرم بر لیتر) و دبی (مترمکعب بر ثانیه) رودخانهی قطورچای آذربایجان غربی از سال 1377 تا 1382 ثبت شده در ایستگاه یزدکان بهوسیله سازمانهای مربوطه، جمعآوری شد و در محیط Excel 2007 با رسم نمودارهای فصلی، مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که با افزایش مقادیر دبی در تمامی فصول بار معلق افزایش محسوسی داشته و نسبت بار بستر به بار معلق کاهش پیدا کرده و کمترین میزان انتقال بار بستر و معلق در زمستان و بیشترین میزان بار معلق و بار بستر در فصل بهار صورت گرفته است. مقادیر حداقل، حداکثر و میانه نسبت بار بستر به معلق در فصل بهار، بهترتیب 5.02، 563.99 و 27.43 درصد، در فصل تابستان بهترتیب 0.75، 2034.91 و 135.80 درصد، در فصل پاییز بهترتیب 28.31، 659.15 و 184.94 درصد و در فصل زمستان بهترتیب با 28.96، 457.61 و 169 درصد بود. همچنین، نسبت بار بستر به معلق در طی دوره مطالعاتی از 0.7 تا 2034 درصد متغیر بوده و بهسبب رفتار پیچیده تغییرات متغیرهای مورد بررسی بهویژه بار بستر و نسبت بار بستر به معلق با دبی جریان، استفاده از روشهای غیرمستقیم تخمین بار بستر دقیق نبوده و ضرورت تجهیز ایستگاههای سنجش بار بستر بهصورت روزانه اجتنابناپذیر است.
حسین خیرفام؛ سید حمیدرضا صادقی
چکیده
اندازهگیری رسوبات رودخانه در شرایط مختلف زمانی و هیدرولوژیکی در علوم و مهندسی هیدرولیک، هیدرولوژی و حفاظت آب و خاک مهم است. بار بستر بهدلیل سختی و کارایی کم نمونهبردارهای مرسوم بهندرت اندازهگیری میشود. لذا، در پژوهش حاضر سعی شد، نوعی نمونهبردار بار بستر بر اساس شرایط حاکم بر فلومهای دبیسنجی طراحی و ساخته شود. نمونهبردار ...
بیشتر
اندازهگیری رسوبات رودخانه در شرایط مختلف زمانی و هیدرولوژیکی در علوم و مهندسی هیدرولیک، هیدرولوژی و حفاظت آب و خاک مهم است. بار بستر بهدلیل سختی و کارایی کم نمونهبردارهای مرسوم بهندرت اندازهگیری میشود. لذا، در پژوهش حاضر سعی شد، نوعی نمونهبردار بار بستر بر اساس شرایط حاکم بر فلومهای دبیسنجی طراحی و ساخته شود. نمونهبردار یادشده بهصورت مکعب مستطیل با جدارههای با شبکه فلزی و با ابعاد 1.2 متر طول، 60 سانتیمتر ارتفاع و 60 سانتیمتر عرض، طراحی و ساخته شد. یک ورقه فلزی بهصورت مضرس و مواج با ارتفاع هفت سانتیمتر نیز در کف آن تعبیه شد. دقت نمونهبردار یادشده با اندازهگیری بار بستر در فلوم خروجی حوزه آبخیز جنگلی آموزشی و پژوهشی دانشگاه تربیت مدرس با استفاده از تانک آب بدون منفذ 300 لیتری و استفاده از آزمون t جفتی و معیارهای آماری درصد خطای نسبی و انحراف نسبی مدل مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد که میانگین مقادیر بار بستر اندازهگیری شده بهوسیله تانک آب و نمونهبردار ساخته شده بهترتیب 0.00635 و 0.0064 گرم بر لیتر بود. همچنین، اختلاف معنیداری بین مقادیر واقعی و اندازهگیری شده بار بستر با نمونهبردار یادشده وجود نداشت (p>0.793). در مجموع نمونهبردار ساخته شده در مجموع با متوسط درصد خطای نسبی و انحراف نسبی بهترتیب 8.5 درصد و 0.107 از دقت بالایی در اندازهگیری بار بستر رودخانهای برخوردار بود.